Józef Czechowicz, którego kolejna rocznica urodzin przypada 15 marca, był jednym z najwybitniejszych poetów polskich XX wieku. Postać poety, nierozerwalnie związanego z Lublinem, przypominają dziś m.in. Ośrodek „Brama Grodzka – Teatr NN" i Muzeum Józefa Czechowicza. W lubelskiej biografii poety ukryta jest również karta związana z KUL.
Józef Czechowicz przyszedł na świat 15 marca 1903 roku w Lublinie, gdzie spędził pierwsze lata swego życia. Tu również zadebiutował na łamach czasopisma literackiego „Reflektor" w 1923 roku i temu miastu poświęcił jedno z najbardziej znanych swoich dzieł -„Poemat o mieście Lublinie". Nieżyjący już znawca twórczości Czechowicza prof. Władysław Panas (KUL) w wypowiedzi dla „Dziennika Wschodniego" z 2004 roku określił go jednym z najwybitniejszych polskich poetów XX wieku: „Jego nazwisko i dzieło trzeba widzieć obok nazwisk i dzieł Leśmiana, Herberta, Różewicza, Miłosza. Należy do tych nielicznych w całej historii naszego miasta – których znaczenie przekroczyło miejskie rogatki i nabrało rangi ogólnopolskiej. Niebogate przecież w wybitne talenty artystyczne miasto doczekało się w osobie Czechowicza artysty najwyższej miary".
Czechowicz był nie tylko awangardowym poetą i pisarzem, ale również dziennikarzem i nauczycielem. I właśnie w związku z tym zawodem w biografii artysty pojawia się KUL. We wrześniu 1924 roku Czechowicz został słuchaczem rocznego Wyższego Kursu Nauczycielskiego w Lublinie zorganizowanego przy Uniwersytecie Lubelskim, bo taką nazwę nosił wówczas KUL. Praca dyplomowa poety: „»Lilie«. Ballada Adama Mickiewicza" została ogłoszona w publikacji „Państwowy Wyższy Kurs Nauczycielski w Lublinie" wydanej w 1925 roku. Warto wspomnieć, że starszy brat poety Stanisław był studentem Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Uniwersytetu Lubelskiego.
Życie Czechowicza przerwały 9 września 1939 roku niemieckie bomby, grzebiąc go pod gruzami lubelskiego domu przy zbiegu ulic Kościuszki i Krakowskie Przedmieście. W miejscu zburzonej kamienicy po wojnie powstał plac nazwany imieniem Józefa Czechowicza, na którym w 1969 roku odsłonięto pomnik poety.
KUL od wielu lat jest jednym z ośrodków badających twórczość Czechowicza. Obok prof. Panasa prowadził je m.in. prof. Józef Fert, który w „Rocznikach Humanistycznych" napisał: „Poezja [Czechowicza] ciągle wzywa do określania jej na nowo i sądu nad współczesnością, której jest jednym z najważniejszych świadków. Nie dziw tedy, że raz po raz prowokuje miłośników poezji do fundamentalnych dyskusji".
Dr hab. Lech Giemza, prof. KUL podkreśla, że Józef Czechowicz uchodzi za najbardziej lubelskiego spośród lubelskich pisarzy i poetów. „Trudno się z tym nie zgodzić: nie chodzi tylko o to, że żył i tworzył w Lublinie, że jego legenda, również legenda tragicznej śmierci, jest związana z naszym miastem. Chodzi również o to, że dziś Lublin bez poezji Czechowicza nie da się pomyśleć, genius loci tego miasta jest sprzęgnięte z wyobraźnią autora „Nuty człowieczej". Zostawił po sobie wrażliwość, która narzuca określoną optykę, tworzy mit Lublina. Nim czujemy, myślimy i oddychamy w przestrzeni naszej „małej ojczyzny", on spaja przeszłość z teraźniejszością" – dodaje.
Dzisia
Komentarze