Po odsłonięciu tablicy na budynku przy ul. Staszica 9 goście zebrali się w Hrubieszowskim Domu Kultury, by wziąć udział w konferencji poświęconej Towarzystwu Rolniczemu Hrubieszowskiemu i jego założycielom oraz spuściźnie, jaką swoim następcom zostawił Stanisław Staszic. Podczas konferencji Stanisław Mielniczuk oraz Jan Czyżewski otrzymali honorowe odznaczenia Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego za zasługi dla kultury. Wręczono również podziękowania za współpracę z Towarzystwem. Otrzymali je: Gmina Wiejska Hrubieszów, Gmina Uchanie, Muzeum im. ks. Stanisława Staszica oraz prezes Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego Jerzy Krzyżewski. Z okazji rocznicy TRH otrzymało też dyplomy uznania od wojewody lubelskiego Przemysława Czarnka i marszałka województwa Sławomira Sosnowskiego. Specjalne podziękowania od TRH i medalion Stanisława Staszica za pomoc w organizacji uroczystości otrzymał burmistrz Tomasz Zając.
Sobotnim obchodom towarzyszyły dwie wystawy pod wspólnym tytułem „Być narodowi użytecznym”: w Hrubieszowskim Domu Kultury zaprezentowano fotografie, a w Muzeum im. St. Staszica zabytki pochodzące ze zbiorów własnych oraz muzeów i izb pamięci poświęconych patronowi wydarzenia.
W niedzielę uroczystości przeniosły się do Dziekanowa, gdzie mieściła się siedziba Towarzystwa, by złożyć wieńce przy pomniku jego założyciela, ufundowanym w 1922 roku przez ostatniego dziedzicznego prezesa organizacji, Gustawa Grothusa. – Towarzystwo powstało „na uszczęśliwienie tych włości mieszkańców” – przypomina prezes Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego, Jerzy Krzyżewski. – Jesteśmy spadkobiercami tych tradycji i musimy tak działać, żeby nikt nie mógł nam zarzucić, że zapominamy o spuściźnie wielkiego męża stanu i filantropa, jakim był ksiądz Staszic.
W 1816 r. Stanisław Staszic zawarł z 329 gospodarzami „Kontrakt Towarzystwa Rubieszowskiego w zamiarze udoskonalenia rolnictwa i przemysłu oraz wspólnego ratowania w nieszczęściu”, powołując do życia Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie. Uwłaszczonych chłopów uwolnił od pańszczyzny, a usamodzielnionych gospodarczo wyposażył w szereg urządzeń pomocy gospodarczej i opieki. Dochody z gruntów i przedsiębiorstw stanowiących wspólną własność przeznaczano na fundusz, z którego m.in. wystawiano nowe budynki, tworzono bank pożyczkowy dla stowarzyszonych oraz przeznaczano na tzw. urządzenia społeczne, czyli opiekę nad sierotami, starcami, chorymi, pomoc ogniową i ubezpieczenia, oświatę.
Niemal rewolucyjne na ówczesne czasy rozwiązania odniosły sukcesy. Towarzystwo przetrwało liczne zawirowania historii, łącznie z pierwszą i drugą wojną światową. Rozwiązał je dopiero dekret Bolesława Bieruta z 1951 roku. Jak się okazało nie na długo i nie całkiem – już w 1960 roku grupa hrubieszowskich regionalistów założyła Towarzystwo Regionalne Hrubieszowskie. Dziś tradycje zapoczątkowane przez Stanisława Staszica kontynuuje i pielęgnuje społeczność hrubieszowska.
Hrubieszowskie uroczystości honorowym patronatem objął prezydent Andrzej Duda. „Panorama Lubelska” była jednym z patronów medialnych wydarzenia.
zdjęcia: UM Hrubieszów
Komentarze