piątek, 29 marca 2024 11:13
Reklama

15-lecie Polski w Unii Europejskiej. Rola Sejmu w procesie akcesyjnym

Niezwykle istotnym etapem polskiej drogi do członkostwa we Wspólnotach Europejskich był proces dostosowywania naszego prawa do prawa UE. Niezbędne było też uchwalenie przepisów, które wyznaczały ramy prawne dla akcesji, w tym zgód na ratyfikację umów międzynarodowych zawieranych z Unią Europejską. Ważne było także wsparcie polityczne Izby dla procesu integracji wyrażane m.in. w podejmowanych uchwałach. Nie można też pominąć roli dyplomacji parlamentarnej i współpracy międzynarodowej Sejmu w procesie akcesyjnym.
15-lecie Polski w Unii Europejskiej. Rola Sejmu w procesie akcesyjnym

Do najważniejszych wydarzeń na drodze Polski do Unii zaliczyć należy: podpisanie umowy stowarzyszeniowej zwanej Układem Europejskim (16 grudnia 1991 r., wejście w życie 1 lutego 1994 r.), złożenie wniosku o przyjęcie do Wspólnoty (8 kwietnia 1994 r.), rozpoczęcie procesu negocjacji (31 marca 1998 r.) i jego zamknięcie (13 grudnia 2002 r.) oraz podpisanie traktatu akcesyjnego (16 kwietnia 2003 r.), a następnie zgoda na jego ratyfikację w referendum (7-8 czerwca 2003 r.). Finał procesu akcesyjnego nastąpił 1 maja 2004 r. Wtedy formalnie Polska (wraz z dziewięcioma innymi państwami) stała się członkiem Unii Europejskiej.

Układ Europejski wprost stanowił, że warunkiem przystąpienia Polski do UE będzie dostosowanie naszego porządku prawnego do ustawodawstwa unijnego. Chodziło zarówno o zmiany w istniejących przepisach i uchwalanie nowego prawa, jak również o to, by powstające prawo było zgodne z prawem unijnym. Główną rolę w tworzeniu stosownych przepisów i przedkładaniu projektów Sejmowi odgrywała Rada Ministrów. Izba dostosowała swój regulamin oraz tryb prac do potrzeb procesu integracji. Od 1992 r. w Sejmie istniała komisja zajmująca się politycznymi i gospodarczymi aspektami integracji europejskiej oraz realizacją umów międzynarodowych w tym zakresie (do 1997 r. nosiła nazwę Komisji ds. Układu Europejskiego, następnie przekształcona w Komisję Integracji Europejskiej, a od 2001 r. w Komisję Europejską). W roku 2000 Sejm utworzył nadzwyczajną Komisję Prawa Europejskiego, która rozpatrywała w szczególnym trybie projekty ustaw, co do których Rada Ministrów zadeklarowała, że mają charakter dostosowawczy. Dzięki temu rozwiązaniu proces dostosowywania polskiego prawa do prawa UE znacząco przyspieszył. W latach 2000-2004 Sejm uchwalił ponad 270 takich ustaw na podstawie projektów wniesionych przez rząd.

Drugą istotną kompetencją Sejmu w procesie integracji było tworzenie jego ram prawnych i formalnych. Parlament musiał m.in. wyrazić w formie ustawy zgodę na ratyfikację przez Prezydenta Układu Europejskiego (4 lipca 1992 r.). Proces integracji z UE znalazł swoją podstawę prawną w uchwalonej w 1997 r. przez Zgromadzenie Narodowe Konstytucji RP. Na mocy decyzji Sejmu w 2003 r. odbyło się referendum dotyczące zgody na ratyfikację traktatu akcesyjnego. Izba uznała, że o członkostwie Polski w UE zdecydować powinien nie Parlament, lecz naród.

Sejm niejednokrotnie wyrażał też stanowisko polityczne dotyczące procesu integracyjnego, tempa i kierunków negocjacji, a także celów, jakie powinny przyświecać rządowi. Np. w marcu 1996 posłowie zwrócili się do Rady Ministrów o zintensyfikowanie działań prowadzących do przygotowania Polski do wejścia do UE, a także o przedstawienie narodowej strategii dochodzenia do członkostwa. Efektem uchwały było przyjęcie przez rząd w 1997 r. Narodowej Strategii Integracji. W 1998 r. Sejm uchwałą powitał rozpoczęcie procesu negocjacji akcesyjnych. "Polska potrzebuje Unii Europejskiej, tak jak Unia Europejska potrzebuje Polski" - stwierdzili posłowie.

Integracji Polski z UE fragment swego wystąpienia poświęcił św. Jan Paweł II podczas historycznej wizyty w Sejmie, której 20-lecie będziemy obchodzić w 2019 r. - Polska ma pełne prawo, aby uczestniczyć w ogólnym procesie postępu i rozwoju świata, zwłaszcza Europy. Integracja Polski z Unią Europejską jest od samego początku wspierana przez Stolicę Apostolską - zapewnił Papież.

Sejm w procesie integracji europejskiej uczestniczył też poprzez działania z zakresu szeroko rozumianej dyplomacji parlamentarnej. W latach 1993-2003, a więc przez cały niemal okres procesu integracji stosunkami z Parlamentem Europejskim zajmowała się Parlamentarna Komisja Wspólna Rzeczypospolitej Polskiej i UE. W jej skład wchodzili posłowie i senatorowie oraz członkowie PE. W przededniu wejścia w życie traktatu akcesyjnego i formalnego przystąpienia Polski do UE, 30 kwietnia 2004 r, na uroczystym Zgromadzeniu zebrali się posłowie i senatorowie.

Po 15 latach od największego w historii rozszerzenia Wspólnoty o dziesięć państw w Unii Europejskiej trwa dyskusja o jej przyszłości i niezbędnych reformach. Uczestniczący w niej marszałek Sejmu Marek Kuchciński wielokrotnie podkreślał potrzebę wzmocnienia roli parlamentów narodowych w funkcjonowaniu UE.


Podziel się
Oceń

Komentarze