Panie Ambasadorze jak ocenia Pan potencjał gospodarczy Białorusi?
Białoruska gospodarka opiera się na zasadach otwartości i ukierunkowania na eksport, co przyczynia się do wysokiego poziomu jej integracji do światowego systemu gospodarczego, pozwala bardziej efektywnie wykorzystać ograniczone zasoby własne i zapewnić atrakcyjność inwestycji w tworzeniu nowej i rozbudowę istniejącej produkcji.
Rozwój białoruskiego handlu zagranicznego w 2015 roku został utrudniony przez szereg wspólnych dla całego regionu Europy Środkowej i Wschodniej czynników rynkowych. Były one związane z wahaniami cen ropy naftowej, osłabieniem euro, reakcją rynków finansowych na kryzys walutowy w Rosji i wydarzeniami na Ukrainie, a także rosyjskim embargo na produkty żywnościowe, pochodzące z Unii Europejskiej.
W 2015 roku białoruski eksport wyniósł 26,7 mld dolarów i zmniejszył się o 26% w porównaniu do 2014 roku. W rankingu państw świata pod względem wolumenu eksportu Białoruś zajmuje 64. pozycję i jest zaliczana do grupy takich krajów jak Nowa Zelandia, Litwa, Słowenia czy Bangladesz.
W strukturze eksportu znaczną część (około 30%) stanowią produkty ropopochodne, chemiczne (16%), w tym nawozy sztuczne, produkty pochodzenia zwierzęcego, w tym produkty mleczne, wyroby metalowe, maszyny i urządzenia, pojazdy. Głównymi importerami produktów białoruskich były w 2015 roku Rosja (40% wartości eksportu), Wielka Brytania (11,2%), Ukraina (9,4%), Holandia (4,3%), Niemcy (4,1%), Litwa (3,6%).
Białoruski import wyniósł 30,3 mld dolarów w 2015 r., co oznacza spadek o jedną czwartą w stosunku do 2014 r. Według tego wskaźnika Białoruś znajduje się na 64. miejscu w szeregu takich krajów jak Nowa Zelandia, Litwa, Wenezuela, Bułgaria i Słowenia.
Co importuje Białoruś?
Ropę naftową (31,1%), maszyny i urządzenia (16,2%), metale żelazne i wyroby z nich (8,4%), produkty chemiczne, produkty roślinne, tworzywa sztuczne, pojazdy. Główni partnerzy importowi to: Rosja (57% importu), Chiny (8%), Niemcy (4,6%), Polska (3,6%), Ukraina (3,1%). Ale przede wszystkim posiadamy ogromny potencjał eksportowy. Świadczą o tym dane wielkości eksportu z lat przedkryzysowych: w 2011 roku eksport wyniósł 41,4 mld dolarów, w 2012 – rekordowe 46 mld dolarów, w 2013 i w 2014 roku odpowiednio 37,2 i 36,1 mld dolarów.
Zajmując obszar, który wynosi 0,15% od powierzchni globu i 0,17% pod względem liczby ludności na świecie, Białoruś produkuje znaczne ilości wyrobów przemysłowych i rolnych.
Kraj jest jednym z wiodących światowych eksporterów samochodów ciężarowych, ciągników, pojazdów drogowo-budowlanych i autobusów miejskich. Co dziesiąty ciągnik kołowy produkowany w dzisiejszym świecie nosi nazwę ,,Belarus”. Białoruś produkuje 17% wszystkich kombajnów na świecie.
W regionie WNP Białoruś utrzymuje pozycję lidera w dziedzinie chemii i petrochemii, maszyn rolniczych i motoryzacji, rolnictwie, przemyśle lekkim oraz w pewnych obszarach informatyki i komunikacji.
W eksporcie usług IT na jednego mieszkańca Białoruś wyprzedza wszystkie kraje WNP. Białoruscy specjaliści mają znaczące osiągnięcia w zakresie wysokich technologii, w szczególności produkcji urządzeń optycznych i laserowych, zautomatyzowanych układów sterujących.
Jak kształtuje się wymiana handlowa z Polską?
Według białoruskiej statystyki obroty handlowe między Polską a Białorusią wyniosły w 2015 roku 1,8 mld dolarów. Białoruski eksport do Polski ‒ to 0,8 mld dolarów, a import z Polski – 1,1 mld dolarów.
Te wskaźniki są niższe od możliwości obu krajów. W latach 2011-2014 obroty przekroczyły 2,3-2,4 mld dolarów, ale niesprzyjające warunki rynkowe doprowadziły w ubiegłym roku do spadku wzajemnego handlu o jedną czwartą.
Największym popytem w Polsce cieszy się białoruski gaz skroplony, pręty żebrowane, produkty naftowe, nawozy, drewno, opał, płyty wiórowe, szkło polerowane, skóry wyprawione, przewody izolowane.
Najważniejsze pozycje importu z Polski to: jabłka, kwasy polikarboksylowe, leki, pomidory, urządzenia do obróbki cieplnej materiałów, papier, mleko i śmietana, akumulatory, płyty i panele dla sprzętu elektrycznego, konstrukcje stalowe wykonane z metali żelaznych, tworzywa sztuczne, kapusta, zmywarki.
Eksport usług białoruskich do Polski jest szacowany na około 142 milionów dolarów. Wśród nich kluczową pozycję zajmują usługi transportowe, co wynika z położenia geograficznego Białorusi oraz jej rozwiniętej infrastruktury transportowej. Import usług z Polski na Białoruś wynosi 112 mln dolarów. Są to głównie usługi transportowe i budowlane.
Rynek białoruski dla polskich przedsiębiorstw nie jest już tabula rasa. Obecnie na Białorusi działa ponad 350 firm z polskim kapitałem. W takich polskich regionach jak Świętokrzyskie, Podlaskie, Mazowieckie, Lubelskie Białoruś wchodzi w trójkę najważniejszych partnerów handlowych albo jest najbardziej popularnym kierunkiem eksportu.
W ubiegłym roku inwestycje z Polski na Białoruś wyniosły 194,8 mln dolarów, czyli o 23% więcej niż w 2014 roku.
Polscy przedsiębiorcy coraz częściej decydują się na inwestycje na Białorusi. Na co mogą liczyć ci, którzy chcieliby zainwestować w Pana kraju?
Na Białorusi stworzone zostały specjalne warunki dla inwestorów, posiadających technologie high-tech. W roku 2014 w celu ułatwienia rozwoju przemysłu wysokotechnologicznego i konkurencyjnego oraz pozyskiwania zagranicznych korporacji ze znanymi międzynarodowymi markami, na Białorusi rozpoczęto budowę wspólnego chińsko-białoruskiego parku przemysłowego „Wielki Kamień”. Na tym obszarze, położonym 25 km od białoruskiej stolicy, obowiązują szczególne przepisy prawne.
Głównymi kierunkami rozwoju na terenie Parku są: elektronika, „cienka” chemia, biomedycyna, budowa maszyn, produkcja nowych materiałów. Rezydentem Parku może zostać każda firma, niezależnie od kraju pochodzenia kapitału.
Zdając sobie sprawę z silnej konkurencji w walce o inwestora na rynku światowym, rząd Białorusi stworzył dla rezydentów Parku korzystny klimat inwestycyjny, który jest gwarantowany przez białoruskie ustawodawstwo oraz specjalne umowy międzynarodowe. Są również przewidziane bezprecedensowe ulgi i preferencje. Rezydenci Parku w ciągu pierwszych 10 lat są zwolnieni ze wszystkich podatków korporacyjnych, a w ciągu następnych 10 lat płacą podatki niższe o 50%. Rezydenci korzystają z reżymu wolnej strefy celnej, importując towary w celu realizacji projektów inwestycyjnych, nie płacą cła i podatku VAT, jak również mają szereg innych korzyści i preferencji.
Zagraniczne firmy korzystają ze szczególnych warunków rozwoju biznesu w szybkim tempie, ponieważ Białoruś jest zainteresowana w aktywizacji procesu prywatyzacji. W tej chwili udział sektora publicznego wynosi około 70% produkcji przemysłowej. Państwo białoruskie zachowało własność w największych krajowych przedsiębiorstwach, co pozwoliło zabezpieczyć im pełne wsparcie i, w rezultacie, znacznie zwiększyło ich potencjał produkcyjny oraz możliwości konkurencyjności na rynku międzynarodowym.
Aktualnie Białoruś, realizując taktykę tzw. „prywatyzacji punktowej”, rozwija korzystną współpracę z dużymi inwestorami strategicznymi.
W 2016 roku na Białorusi są wystawione na sprzedaż akcje w sumie 60 przedsiębiorstw, między innymi takich jak: Horyzont, BATE, Fabryka Sprzętu Radiowego w Homlu.
Początkowa cena sprzedaży udziałów (akcji) jest ustawiona w kwocie wyższej od ich wartości rynkowej lub bilansowej, określonej w dniu 1 stycznia roku sprzedaży tych udziałów (akcji). Wstępna cena sprzedaży przedsiębiorstwa jako kompleksu nieruchomości ustala się w wysokości jego wartości szacunkowej. Określenie rynkowej oceny udziałów (akcji) odbywa się po wydaniu decyzji prezydenta o ich sprzedaży.
Czym kuszą inwestorów wolne strefy ekonomiczne?
Jak i na całym świecie, wolne strefy ekonomiczne na Białorusi dają przedsiębiorstwom możliwość funkcjonowania w specjalnych, preferencyjnych warunkach. Ponadto rezydentom WSE gwarantowane są prawa inwestorów i ochrona inwestycji przewidziane przepisami o działalności inwestycyjnej. W kraju funkcjonuje sześć wolnych stref ekonomicznych, położonych w każdym z obwodów kraju. Na dzień dzisiejszy w białoruskich WSE prowadzą działalność 436 przedsiębiorstwa-rezydenci, które zatrudniają około 130 tys. osób.
Podstawowe preferencje WSE to:
- zwolnienie dochodu uzyskanego ze sprzedaży towarów (prac, usług) własnej produkcji od podatku dochodowego w ciągu 5 lat od daty ogłoszenia zysku,
- tryb wolnej strefy celnej,
- podatek VAT 10%,
- zwolnienie z podatku od nieruchomości,
- zwolnienie działek w granicach WSE udzielonych rezydentom dla budowy obiektów z podatku gruntowego na okres projektowania i budowy.
Polski biznes już zdążył ocenić korzyści wynikające z działalności w wolnych strefach ekonomicznych na Białorusi. Przykładem są firmy Atlas, BRW, PCC Consumer Products Navigator, Incofood. Wymienione projekty to dobry przykład skutecznych inwestycji na terenie Białorusi, a także świetna wskazówka dla innych potencjalnych inwestorów, którzy jeszcze rozważają możliwość inwestowania w naszym kraju.
Należy zauważyć, że polscy inwestorzy, kierując się w pierwszej kolejności czynnikiem bliskości granicy, skupiają się głównie na WSE w Brześciu (43% polskich inwestycji).
Dziękuję za rozmowę.
rozmawiała Jolanta M. Kozak
Komentarze